Wandelroute 21. Westergeest - Goddeloze Singel

Bijzondere historische informatie
Westergeest is een streekdorp dat in de vroege middeleeuwen is ontstaan op een zandopduiking ten noordwesten van de hoge gronden van de Friese Wouden. De kerk is verreweg het oudste monument van Westergeest en behoort tot de belangrijkste monumenten van middeleeuwse bouwkunst van Nederland. Voorbij het buurtschap Kettingwier komt u uit bij het dorp Broeksterwoude, dat bekend staat om zijn veenkoloniale geschiedenis. Tegenwoordig wordt de omgeving gekenmerkt door een prachtig coulisselandschap.

Landschapskarakteristiek
Tijdens deze tocht wandelt u over mooie wegen en oude paden door een fraai en afwisselend landschap. Westergeest ligt op de grens van het vlakke kleilandschap met zijn weidse vergezichten en het beschutte elzensingellandschap van de Wouden. Dit dorpje, ingeklemd tussen twee kanalen, de Nieuwe Zwemmer en de Stroobosser Trekvaart, ligt op een natuurlijke verhoging, een diluviale zandkop. De zanderige grond wijst op dit landschappelijk verschijnsel. De omgeving bestaat voornamelijk uit agrarisch gebied. Wanneer u dichter bij Broeksterwoude komt zult u merken dat het landschap langzaam verandert naar een streek met prachtige boomwallen en elzensingels.

Begin- en eindpunt
Uw wandeling begint bij het dorpje Westergeest. Van daaruit loopt u langs de waterweg Petsloot richting Kettingwier, waarna u over mooie weggetjes en paden naar het dorp Broeksterwoude wandelt. Daarna begeeft u zich over lokale wegen in noordwestelijke richting naar de Goddeloze Singel, deel van een eeuwenoud kloosterpad. Route 27 voert u verder langs dit pad met zijn rijke geschiedenis.

Dorpskerk Westergeest
Westergeest kenmerkt zich door een diluviale zandkop, een natuurlijke verhoging van het landschap. Op deze zandkop is rond 1150 een kerk gesticht vanuit de St. Bonifatiusabdij in Dokkum. In bijna de hele historie van de kerk wordt er in de kerk begraven. De oudste grafzerken van de abdis dateren uit de tweede helft van de 11e of begin 12e eeuw. De kerk behaalde landelijk het nieuws toen in 1895 de muurschilderingen herontdekt werden, de oudste die tot op dat moment in Nederland gevonden waren. Na onderzoek van deskundigen zijn de muurschilderingen weer overgekalkt en zijn nu nauwelijks meer te zien.

Broeksterwoude
In de tijd van de vervening ontstond Broeksterwoude. De Broek, zoals het nog in de volksmond wordt genoemd, betekent dan ook letterlijk veen. In de 19e eeuw bestond het dorp uit modderpaden en hutten opgebouwd uit planken, riet en zoden. Er was in die tijd veel armoede en werkeloosheid, alleen in de lente en zomer werden er grondwerkzaamheden uitgevoerd.

Grote Molen
Aan de rand van het natuurgebied Buitenveld is de Grote Molen uit 1880 te vinden. Deze werd in 1887 door brand verwoest en in hetzelfde jaar herbouwd door Gerben van Wieren uit Janum. De molen doet zijn naam eer aan met een vlucht van ruim 22,5 meter. Hoewel de molen niet meer in bedrijf is, is zij door haar prachtige ligging nabij het natuurgebied zeker een bezoekje waard.

Goddeloze Singel
Voorbij Broeksterwoude komt u uit op de Goddeloze Singel. Dit schelpenpad loopt over een gedeelte van het eeuwenoude kloosterpad, ruim 40 kilometer lang en opgezet in 1453. In de Middeleeuwen waren in Friesland en Groningen een groot aantal kloosters gevestigd. Kloosterlingen zetten deze handelsroute op voor hun wereldse activiteiten, zoals landbouw en handel, maar ook om andere handelsreizigers een veilige reis te garanderen. De Goddeloze Singel geldt als het meest oorspronkelijke deel van het monikkenpad. Deze singel is omgeven door sagen en legenden die bij een griezelig moerasgebied horen.