Wandelroute 19. Zwaagwesteinde - Buitenpost
|
Zwaagwesteinde is een heidedorp. Dit type dorp ontstond op het grondgebied van oudere dorpen. Het had geen kerk. In de 16de eeuw was Zwaagwesteinde een boerendorp. Dat veranderde in de 18de eeuw, toen losse arbeiders, veenarbeiders en venters zich tussen de bestaande woudboerderijtjes vestigden. Zij woonden in ongekende armoede in hun holen en plaggenhutten. Eind 18de eeuw vestigde de joodse koopman Salomon Levy zich in het vensterdorp. Hij bracht werkgelegenheid in de vorm van kleinhandel in onder andere textiel, venten en kramen en kledingnijverheid. Rond 1910 verbeterden de leefomstandigheden van de bewoners van de plaggenhutten door toedoen van de woningcorporaties en de Woningwet. Maar de laatste plaggenhut werd pas in 1939 gesloopt.
De Zwadde loopt langs het park van Landgoed Fogelsangh State. Dit park is een van de grootste van Friesland. In de 18de eeuw had het een barokaanleg. Lucas Pieter Roodbaard heeft er in de eerste helft van de 19de eeuw in verschillende fasen een landschapspark van gemaakt. Het park zit vol verrassingen: driewegbruggetjes, een ijskelder, kluizenarij en een zeer hoge heuvel met een grote theekoepel. Vooral de vijverpartij is fascinerend.
De route eindigt in Buitenpost, vlakbij het station. De buitenste wacht of voetbrug werd destijds 'post' genoemd; de naam Buitenpost verwijst hiernaar. De strategische ligging van het grensdorp tussen de steden Leeuwarden en Groningen komt terug in zijn geschiedenis. Sinds de 16de eeuw had Buitenpost een belangrijke vaarverbinding met het Kolonelsdiep, later opgenomen in het Prinses Margrietkanaal. In de 19de eeuw was het dorp de pleisterplaats voor postwagens. De spoorlijn (1866) van Leeuwarden naar Groningen en de rijksweg hebben sterk bijgedragen aan de ontwikkeling van Buitenpost.
In Buitenpost komt u langs De Kruidhof, de botanische tuin van Friesland. De Kruidhof is in 1930 aangelegd als proeftuin voor groenten en fruit. Tegenwoordig is de tuin ruim 3,5 ha groot en telt ruim 2000 plantensoorten.
.jpg)
(Kruidhof Buitenpost)
Landschapskarakteristiek
Het streekdorp Zwaagwesteinde ligt op het westelijke einde van de zwaag van Kollum, een keileemrug op de grens van een redelijke hoge streek en lagere veengebieden aan de noord- en westzijde. U wandelt door een prachtig gebied, met de voor de Wouden kenmerkende (gesloten) elzensingels die de landbouwpercelen omringen. Deze houtsingels dienden als veekering. Daarnaast beschermden ze de akkers tegen verstuiving. Het hout werd gebruikt voor verwarming van de huizen en als geriefhout. Naast houtsingels, kunt u in de buurt van Buitenpost ook houtwallen aantreffen. Deze ontstonden na 1700 en bestaan niet uit elzen, maar vooral uit eiken en berken.
In Zwaagwesteinde kunt u route 20 Kootstertille – Zwaagwesteinde volgen. Voor Zandbulten kunt u afslaan naar route 45 van Westergeest naar Kollumerzwaag. Met route 17 Fogelsangh komt u langs Folgelsangh state.
In Buitenpost komt u route 9 Stroobos – Buitenpost, route 13 Buitenpost - Kootstertille en route 14 Buitenpost – Kollum tegen.
pagina 2 terug naar overzicht